Zanim ptaki pojawią się na fermie – przygotowanie budynku

Właściwe przygotowanie budynku do wstawienia drobiu jest niezbędnym warunkiem uzyskania dobrego wyniku produkcyjnego. Błędy popełnione na tym etapie mogą mieć konsekwencje przez cały rzut, wpływając na obniżenie zdrowotności i przeżywalności ptaków. Jak krok po kroku przygotować kurnik dla kur, aby skutecznie wyeliminować zagrożenia z poprzedniego rzutu?

Praktyka pokazuje, że w nowych budynkach uzyskuje się często bardzo dobre wyniki przy porównywalnym nakładzie pracy. Z biegiem czasu okazuje się, że coraz ciężej uzyskiwać podobne efekty. Dzieje się tak, ponieważ po każdym cyklu produkcyjnym w kurniku pozostaje większa lub mniejsza ilość materii organicznej w postaci kurzu, pyłów i resztek odchodów, w których mogą przetrwać pierwotniaki, bakterie, wirusy i grzyby.
 

Patogeny w kurniku nagromadzone po poprzednich cyklach

Przy kolejnym wstawieniu nagromadzone w kurniku patogeny zasiedlają młode organizmy ptaków, przyczyniając się do ich osłabienia i pogorszenia wyniku produkcyjnego, a w skrajnych sytuacjach – nawet wystąpienia choroby w stadzie. Im większe problemy zdrowotne dzisiaj, tym większa presja chorób w kolejnym rzucie. Wpływ tego samonapędzającego się mechanizmu na zdrowotność stada można znacząco ograniczyć, stosując zabiegi mycia i dezynfekcji budynku. Od czego rozpocząć przygotowanie kurnika na nowe wstawienie?
 

Początek prac porządkowych w kurniku – od razu po zakończeniu poprzedniego rzutu

Prace związane z przygotowaniem kurnika do kolejnego wstawienia, należy rozpocząć już w momencie załadunku ptaków z poprzedniego rzutu. Zanim budynek zupełnie się wyziębi, warto wykonać oprysk ścian, na wysokość ok. 1-1,5 m od ściółki, preparatem zwalczającym pleśniakowca.
 

Oprysk ścian przeciw pleśniakowcom

Owady te bytują w ściółce i nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla ptaków, jednak po zakończonej produkcji, kiedy temperatura obornika spada, pleśniakowce wychodzą na ściany i szukają schronienia w elementach konstrukcji budynku. Tam czekają na dogodne warunki i kiedy w obiekcie pojawi się świeża słoma oraz wysoka temperatura, wracają, wnosząc w swym ciele wszystkie patogeny obecne w poprzednim rzucie. Oprysk ścian jak najszybciej po usunięciu ptaków pozwoli ograniczyć populację owadów, które będą w stanie przetrwać do kolejnego wstawienia.
 

Dokładne mycie kurnika i wyposażenia obiektu

Po usunięciu obornika, należy przeprowadzić dokładne mycie kurnika i jego wyposażenia. Dokładność ma tu kluczowe znaczenie, ponieważ pozostawienie na jakiejkolwiek powierzchni resztek organicznych, w postaci chociażby niewidocznego biofilmu, niweczy skuteczność dezynfekcji, uniemożliwiając dotarcie środka dezynfekcyjnego.
 

Etapy mycia kurnika – namoczenie, spłukanie, detergent

Pierwszym etapem powinno być namoczenie i spłukanie luźnych resztek, a następnie naniesienie środka myjącego. Profesjonalne detergenty, przeznaczone do mycia obiektów inwentarskich, działają najskuteczniej w formie piany, tworzonej przez specjalne urządzenia, dostępne jako dodatkowe wyposażenie myjek wysokociśnieniowych. Warto zadbać o ich sprawność, gdyż od jakości tworzonej piany w dużej mierze zależy skuteczność mycia. W przypadku braku czasu lub odpowiedniego sprzętu można skorzystać z usług, jednak nawet wtedy warto kontrolować dokładność.
 

Czyszczenie trudno dostępnych miejsc i wyposażenia

Dokładne mycie powinno obejmować również elementy, takie jak kominy wentylacyjne, wloty powietrza, elementy zaciemniające budynek, sterownię, pomieszczenia socjalne oraz wszystkie inne wykorzystywane w trakcie produkcji, a także utwardzoną powierzchnię przed i wokół budynku. Elementy instalacji elektrycznej w budynku powinny być zabezpieczone przed dostępem wody, aby nie było potrzeby pomijania ich w trakcie mycia. Tam, gdzie nie jest możliwe mycie ciśnieniowe, np. w sterowni, należy przeprowadzić dokładne czyszczenie i mycie ręczne. Elementy wyposażenia możliwe do zdemontowania powinny być myte oddzielnie.
 

Mycie linii pojenia i systemów utrzymania klatkowego 

W trakcie mycia należy również zadbać o linie pojenia, stosując płukanie specjalnie do tego przeznaczonymi preparatami. Trudny do usunięcia kamień, gromadzący się w elementach zewnętrznych linii pojenia, zawierających miseczki i tym podobne elementy, jest doskonałym siedliskiem dla patogenów. Pozbyć się go można, stosując preparaty zawierające stężone kwasy, dostępne u profesjonalnych sprzedawców.

A co z systemem utrzymania klatkowego? Nie jest to łatwe ani szybkie, ale taki budynek też powinien być dokładnie umyty przed wstawieniem ptaków. Do mycia takich obiektów stosuje się najczęściej preparaty o odczynie zasadowym, które są mniej agresywne dla stalowych elementów wyposażenia.

Dezynfekcja kurnika – klucz do ograniczenia chorób

Przed przystąpieniem do dezynfekcji kurnika budynek należy osuszyć. W zależności od warunków pogodowych może to trwać od jednego do kilku dni. Środki dezynfekcyjne najskuteczniej działają w temperaturach powyżej 20ºC. Jeśli jest taka konieczność, należy dogrzać budynek.
 

Dwustopniowa dezynfekcja: oprysk i fumigacja

Najskuteczniejsza będzie dezynfekcja dwuetapowa, przeprowadzona w postaci oprysku oraz fumigacji (zamgławianie termiczne). Sam oprysk jest stosunkowo prostą i tanią metodą umożliwiającą wykorzystanie większości środków dezynfekcyjnych. Roztwór dezynfekcyjny, sporządzony zgodnie z zaleceniami producenta, należy rozprowadzić na posadzce, ścianach i innych powierzchniach. Na porowate, betonowe powierzchnie ścian i posadzki będzie potrzeba więcej roztworu niż w przypadku powierzchni gładkich, jak np. zacierana posadzka przemysłowa. Jeśli oprysk stanowi element dezynfekcji wieloetapowej, często wystarczy zastosowanie kilku-kilkunastoprocentowego roztworu podchlorynu sodu. Jednak samym opryskiem trudno dotrzeć do wszystkich elementów budynku. Nie da się też za jego pomocą skutecznie zdezynfekować ściółki. Dlatego też, po wyłożeniu ściółki, jako główny zabieg dezynfekcyjny należy przeprowadzić fumigację. Zabieg ten polega na wprowadzeniu do budynku na minimum 12-24 godziny środka dezynfekcyjnego lub mieszaniny kilku substancji w postaci pary. Dzięki temu środek dezynfekcyjny będzie w stanie spenetrować każdą przestrzeń w budynku, włącznie ze ściółką.

By zabieg zamgławiania termicznego był skuteczny, należy zadbać o odpowiednie uszczelnienie budynku, tak aby pary dezynfektantów utrzymywały się w odpowiednim stężeniu przez długi czas. W tym celu można zabezpieczyć kominy wentylacyjne folią stretch, a drzwi uszczelnić, np. pianką montażową. Po 24 godzinach budynek należy wywietrzyć. Podobnie jak w przypadku mycia, dezynfekcja nie może pomijać pomieszczeń socjalnych, dodatkowych, bezpośredniego otoczenia budynku oraz silosów paszowych.
 

Dezynsekcja i dodatkowe zabiegi wspomagające

 

Pleśniakowiec w kurniku – jak go zwalczyć?

Planując zabiegi dezynfekcyjne, warto pomyśleć również o dezynsekcji. Dezynfekcja ma na celu zabicie mikroorganizmów (bakterii, wirusów, grzybów), dezynsekcja z kolei pomoże w pozbyciu się owadów (jak pleśniakowiec).

Pamiętaj, że zastosowanie nawet najbardziej agresywnego środka dezynfekcyjnego w niewielkim stopniu zaszkodzi tym chrząszczom.

Niektóre środki owadobójcze można łączyć z preparatami dezynfekcyjnymi i stosować w formie fumigacji. Trzeba tu jednak zasięgnąć opinii producentów, profesjonalnych sprzedawców lub doświadczonych osób wykonujących usługi DDD (dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja). Jeśli nie ma innej możliwości, należy wykonać dodatkowy zabieg.

Planując zabiegi mycia i dezynfekcji, konieczne jest zabezpieczenie odpowiedniej ilości czasu na dokładne wykonanie wszystkich czynności i przede wszystkim wysuszenie oraz wygrzanie budynku. Wilgotna i zimna posadzka w dniu wstawienia, nawet przy najgrubszej warstwie ściółki, to duże ryzyko problemów z wchłanianiem woreczka żółtkowego u piskląt oraz zwiększonych upadków w pierwszych dniach po zasiedleniu budynku. Jeśli trzeba z czegoś zrezygnować ze względu na czas lub koszty, najlepiej jest dokładnie umyć budynek, a po wysuszeniu i nagrzaniu wyłożyć ściółkę i przeprowadzić zamgławianie termiczne.

Wapnowanie i bielenie ścian jako uzupełnienie dezynfekcji 

A co z wapnowaniem kurnika? Wapno trudno uznać za skuteczny środek dezynfekcyjny. Przede wszystkim bardzo łatwo reaguje z każdą materią organiczną i szybko traci swoje właściwości. Jeśli jest czas i możliwość, warto bielić ściany (po wykonaniu oprysku dezynfekcyjnego) oraz stosować suchogaszone wapno jako podsypkę pod ściółkę. Jednak traktować to należy jako zabiegi wspomagające, a nie zastępujące dezynfekcję.
 

Specjalistyczne metody walki z kokcydiozą w kurniku

 

Dezynfekcja metodą duńską 

Na koniec kilka słów o wyjątkowo trudnym przeciwniku w kontekście dezynfekcji – kokcydiozie. Dobrze przeprowadzone zabiegi mycia i dezynfekcji poradzą sobie z wirusami, bakteriami i grzybami. Kokcydiozę wywołują pierwotniaki, które wytwarzają formy przetrwalnikowe (oocysty), odporne na większość środków dezynfekcyjnych. W przypadku dużego nasilenia tej choroby, warto wykonać dezynfekcję tzw. metodą duńską. Polega ona na rozsypaniu na suchej posadzce wapna suchogaszonego oraz siarczanu amonu w stosunku 2:1. Następnie, począwszy od najdalszego końca budynku, należy taką mieszankę polewać wodą, wycofując się w kierunku wyjścia. W wyniku reakcji chemicznej wydzielają się związki azotu, które są w stanie zniszczyć oocysty.
 

Oprysk wodą amoniakalną i wypalanie posadzki

Innymi metodami stosowanymi w walce z kokcydiozą jest oprysk wodą amoniakalną albo wypalanie posadzki za pomocą palników gazowych. Dostępne są również specjalne preparaty do zwalczania oocyst.

Właściwe przygotowanie budynku dla drobiu wiąże się ze sporym nakładem pracy, czasu i środków. Warto jednak podjąć ten wysiłek, gdyż zwróci się on z nawiązką. W perspektywie długofalowej regularne stosowanie odpowiedniej dezynfekcji przyczynia się do poprawy statusu zdrowotnego fermy i może wpłynąć na ograniczenie kosztów związanych z profilaktyką i leczeniem.

Twój kurnik jest już gotowy? Dowiedz się co zrobić kiedy w kurniku jest za gorąco. Przeczytaj nasz artykuł!